Suedia dhe Finlanda kanë konfirmuar se do të aplikojnë për t’u bashkuar me aleancën perëndimore të sigurisë në NATO.
Vendimi i tyre mbështetet nga vendet ekzistuese të NATO-s, të cilat po furnizojnë Ukrainën me armë për të luftuar pushtimin e Rusisë.
Çfarë është NATO?
NATO, Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut, është një aleancë ushtarake mbrojtëse. Ajo u formua në vitin 1949 nga 12 vende, duke përfshirë SHBA, MB, Kanada dhe Francë. Anëtarët pranojnë t’i vijnë në ndihmë njëri-tjetrit nëse sulmohen ushtarakisht. Finlanda do ta çojë numrin e anëtarëve në 31.
Qëllimi fillestar i NATO-s ishte të kundërshtonte zgjerimin rus në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, shumë nga ish-aleatët e tij të Evropës Lindore iu bashkuan NATO-s.
Si munden t’i bashkohen NATO-s Finlanda dhe Suedia
Të dy vendet kanë qenë neutrale për shumë vite, por mbështetja publike për anëtarësimin në NATO është rritur që kur Rusia pushtoi Ukrainën. Mund të duhet një vit për të aplikuar dhe për t’u bërë anëtare e NATO-s dhe të gjitha vendet anëtare duhet të bien dakord që një vend i ri mund të anëtarësohet.
Për t’u bashkuar me NATO-n , vendet duhet të jenë demokraci, t’i trajtojnë pakicat me drejtësi dhe të angazhohen për zgjidhjen e konflikteve në mënyrë paqësore. Ata gjithashtu duhet të ofrojnë mbështetje ushtarake për aleancën.
Si Finlanda, e cila ka një kufi 1,340 km (830 milje) me Rusinë dhe Suedia kanë ushtri shumë të aftë.
Anëtarët e NATO-s bien dakord të shpenzojnë 2% të Produktit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen. Finlanda tashmë e përmbush këtë objektiv dhe Suedia thotë se do ta përmbushë “sa më shpejt të jetë e mundur”.
Pse NATO nuk po dërgon trupa në Ukrainë?
Duke qenë se Ukraina nuk është anëtare, NATO nuk është e detyruar të dalë në mbrojtje të saj. Vendet e NATO-s druhen se nëse trupat e tyre përballen me forcat ruse, kjo mund të çojë në një konflikt të gjithanshëm mes Rusisë dhe Perëndimit.
Kjo është gjithashtu arsyeja pse NATO refuzoi vendosjen e një zonë të ndaluar fluturimi mbi Ukrainë .
Pse Rusia është kundër NATO-s?
NATO i ofroi Ukrainës një mundësi drejt anëtarësimit në vitin 2008. Pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014 , Ukraina e bëri anëtarësimin në prioritet. Por kjo nuk ka ndodhur, kryesisht për shkak të kundërshtimit të gjatë të Rusisë.
Rusia beson se NATO ka shkelur zonën e saj të ndikimit politik duke pranuar anëtarë të rinj nga Evropa Lindore, dhe duke pranuar se Ukraina do ta sillte NATO-n në oborrin e saj.
Presidenti i Ukrainës Zelensky ka pranuar se vendi i tij nuk mund të anëtarësohet në NATO për momentin, duke thënë: “Është e qartë se Ukraina nuk është anëtare e NATO-s. Ne e kuptojmë këtë.”
Rusia ka paralajmëruar Finlandën dhe Suedinë kundër bashkimit me aleancën.
Sa trupa ka NATO në Evropën Lindore?
NATO ka trupa që shtrihen nga Balltiku në veri deri në Rumani në jug. Ata u vendosën në vitin 2014, pas aneksimit të Krimesë nga Rusia.
NATO ka dërguar tani elementë të Forcës së saj të Reagimit, një numër prej 40,000 trupash në vendet në kufi me Rusinë dhe Ukrainën. Aleanca ka avionë luftarakë në gatishmëri dhe anije detare, duke përfshirë grupe aeroplanmbajtëse, që patrullojnë detet.
