Kush i dha Vuçiqit forcën për t’u mburrur në rajon? A planifikohet ndarja e Kosovës me akt terrorist? A e gjunjëzoi Malin e Zi qeveria e re dhe a është në punë për ta përkeqësuar atë?
Milo Gjukanoviq, ish-presidenti i Malit të Zi, u përgjigjet këtyre dhe pyetjeve të tjera aktuale për Televizionin Federal në intervistën e tij të parë pas tërheqjes nga politika.
“Të gjithë serbët në një shtet”
Gjukanoviq thekson se nacionalistët janë zgjuar sërish dhe se ideja e një ‘bote serbe’ nuk është gjë tjetër veçse një ide e ripërtërirë e projektit ‘të gjithë serbët në një shtet’.
“Ne mund të kemi shpresuar që pas Marrëveshjes së Dejtonit, idetë e nacionalizmit të shtetit të madh u varrosën. Nuk u varrosën. Sot, të gjithë duhet të rishqyrtojmë seriozisht pse nuk u varrosën. Pavarësisht gjykimeve individuale në Hagë, gjykimi i madh- nacionalizmi shtetëror nuk është kryer drejt. Nuk ka pasur asnjë dënim të nacionalizmit shtetëror të madh në Serbi”, tha ai.
Putini po përpiqet të demonstrojë forcën e ‘ariut rus’ dhe kjo gjithashtu ngjall entuziazmin e nacionalistëve serbë të mëdhenj në rajon, beson Gjukanoviq.
“Nacionalistët duan të ndryshojnë kufijtë, të krijojnë shtete të zgjeruara që do të jenë homogjene nacionale dhe fetare. Në atë skenar, nuk ka Bosnjë dhe Hercegovinë, nuk ka Mal të Zi, nuk ka Kosovë të pavarur, nuk ka Maqedoni të Veriut. Dhe unë besoj se gjithmonë mund të përfundojë vetëm në një mënyrë – që gjithmonë përfundon me luftë, krime dhe gjenocid, dhe kjo është diçka nga e cila shpresojmë të shpëtojmë”, tha ai.
Ai theksoi se në Kosovë u përpoq të hapet “një konflikt të ngrirë në Ballkanin Perëndimor”.
“Është e qartë se e kujt është politika. Është politikë e Rusisë. Ideja e atij akti terrorist në Kosovë ishte të shkaktonte trazira, të çonte në një konflikt të kufizuar, finalja e të cilit do të jetë përcaktimi i vijës së demarkacionit mes veriu dhe pjesa tjetër e Kosovës. Me këtë konflikt Serbia donte ndarjen e Kosovës. Kjo është ideja themelore” thotë Gjukanoviq.
Ai thotë se e nevojshme është që të përcaktohet se cila politikë krijoi atmosferën në të cilën u krye akti terrorist në Banjskë.
“Besoj se ishte politika e bashkësisë ndërkombëtare, e partnerëve perëndimorë, e Departamentit të Shtetit, politika e zbutjes ndaj Serbisë, politika e dhënies së lëshimeve ndaj Serbisë për mburrjen në politikën e saj në Ballkanin Perëndimor. Pritej që Rusia të distancohej nga Putini, gjë që nuk ndodhi. Pritej që Serbia të ndalonte së penguari njohjen ndërkombëtare të Kosovës. Ajo që ndodhi ishte se Serbia dhe përdori koncesionet. Serbia në vend që të bënte politikën e saj të brendshme filloi të bënte një Politika e kujdesit për serbët në rajon, kështu shkatërron sovranitetin e fqinjëve dhe përkeqëson stabilitetin e rajonit”, tha Gjukanoviq.
“Vuçiq shtrihet aq sa i ka mbetur hapësira”
Ajo që ndodhi në Kosovë, siç tha ai, është shprehja përfundimtare e një politike të gabuar ndërkombëtare, e cila është nënshkruar nga përfaqësues të autorizuar të Departamentit të Shtetit për Ballkanin Perëndimor.
Ai është përgjigjur edhe në pyetjen se pse bashkësia ndërkombëtare është e butë ndaj Aleksandar Vuçiqit.
“Vuçiq i jep vetes aq hapësirë sa i jepet. Nuk e ka fshehur kurrë profilin e tij ideologjik. Ai është nacionalist serb. Nuk e ka fshehur as afërsinë e tij me Putinin. E gjithë kjo do të kishte qenë më pak e rrezikshme, nëse nuk do të ishte miratuar. për motive të caktuara kalkulative, madje edhe inkurajim dhe justifikim para bashkësisë ndërkombëtare nga zyrtarët ndërkombëtarë, përmes formave të ndryshme janë munduar ta kënaqin Vuçiqin duke i ofruar forma të ndryshme institucionale të dominimit në rajon”, tha ai.
I pyetur se sa e rrezikshme është ajo që po bën Dodik në Bosnje dhe Hercegovinë dhe nëse ka mbështetjen e Vuçiqit, ai përgjigjet:
“Ne nuk mund ta anashkalojmë faktin që Vuçiq është autori i gjithçkaje të mundshme në arritjen e atyre qëllimeve. Këtë nuk do ta dëgjoni kurrë nga ai. Mos prisni që ai t’ju thotë se ai qëndron prapa asaj që po bën Dodik në BeH. Nuk duhet të harrojmë se Dodik është edhe Vuçica, shumë afër Moskës, Moska ka interesat e veta atje”.
Sipas Gjukanoviqëit, serbia pati sukses në Mal të Zi më 30 gusht 2020, dhe ju keni ende dy qeveri, të cilat janë gjithçka, por jo Qeveria e Malit të Zi.
“Nuk ka asnjë shqetësim themelor për interesat e Malit të Zi. Qeveria e dytë ka dorëzuar gjithashtu kontratën themelore të KOS, identiteti malazez, historia… dhe tani, përmes rezultateve të regjistrimit të politizuar, po përpiqet të japë të ardhmen malazeze, me idenë e qartë për të rritur shprehjen statistikore të komunitetit serb të bëhet nga qeveria aktuale, e cila tashmë është në një marrëveshje të mirë me Beogradin. Mali i Zi duhet të bëhet pjesa e parë shtesë e ‘botës serbe’. Nuk do të jetë e lehtë me BeH. Dejtoni BeH është një fëmijë i komunitetit ndërkombëtar. Nuk do të jetë e lehtë të pushtohet as veriu i Kosovës”, ka vlerësuar ai.
