Ish-ministrat e vendeve të rajonit, përfshirë ish-ministrin Enver Hoxhaj, i dërguan një “Apel për Malin e Zi” Presidentit të Këshillit Evropian, Charles Michel, Presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe Sekretarit të NATO-s, Gjenerali, Jens Stoltenberg, në të cilin ata shprehën shqetësim për situatën e krijuar atje.
”Ne, ish -ministra në qeveritë përkatëse të vendeve të rajonit, po shikojmë me shqetësim të madh zhvillimet e fundit në Mal të Zi. Pasi të gjithë i kemi përjetuar luftërat ballkanike të viteve 1990, ne nuk mund të mos shohim ngjashmëri alarmante midis ngjarjeve në Malin e Zi sot dhe ngjarjeve që çuan në ato luftëra të njëzet e pesë deri në tridhjetë vjet më parë. Mali i Zi nuk është një vend me një popullsi të madhe, por është strategjikisht shumë i rëndësishëm për stabilitetin e Evropës Juglindore dhe madje edhe të gjithë pellgut të Adriatikut. Pranimi i saj relativisht i fundit në NATO ka kontribuar shumë në sigurinë rajonale të kësaj pjese të Evropës”, thuhej në letër.
Ata argumentuan se “megjithëse ngjarjet që lidhen me vendosjen e udhëheqësit të ri të Kishës Ortodokse Serbe në Malin e Zi mund të duken të jenë të lidhura me një çështje fetare, në fakt ato nuk kanë asnjë lidhje me fenë, apo edhe me politikën apo ideologjinë.”
“Ato janë një manifestim tjetër i konfliktit midis forcave që mendojnë se Mali i Zi nuk duhet të ekzistojë si një shtet i veçantë, dhe atyre që besojnë se Mali i Zi duhet të mbetet i pavarur, me të gjitha atributet e shtetësisë,” tha ai.
Ish-ministrat vunë në dukje se “nuk ka dyshim se qeveria e mëparshme e Malit të Zi mund të kritikohet në shumë nivele”, por se, “përkundër këtyre gabimeve, ata besonin fuqimisht në një Mal të Zi të pavarur si një anëtar jetik të NATO -s dhe me një të ardhme brenda BE. ”
“Kritikët e tyre më agresivë vijnë nga radhët e njerëzve që refuzojnë shtetësinë dhe pavarësinë politike të Malit të Zi. Vitet e shumta të ngecjes së procesit të pranimit në BE për vendet e Ballkanit Perëndimor, inkurajojnë instinktet dhe veprimet që janë kujtesë e së kaluarës së hidhur”, thuhej në letër.
Ish -ministrat argumentuan se “nuk ka nevojë të jesh specialist në historinë e Ballkanit për të ditur se të gjitha përpjekjet për të ndryshuar kufijtë në këtë rajon janë ndjekur nga afër nga luftërat, vuajtjet njerëzore dhe tragjeditë e mëdha”, dhe theksuan se “një konflikt tjetër i hapur dhe vendi i krizës në Evropë është gjëja e fundit që i duhet Evropës dhe botës në këtë kohë”.
”Prandaj ne i nxisim institucionet tona të BE -së dhe aleatët e tjerë që të përfshihen në dialog aktiv politik me të gjithë aktorët e ndryshëm politikë dhe socialë në krizën aktuale në Mal të Zi dhe të ndihmojnë në sigurimin e një zgjidhjeje paqësore të konfliktit të përshkallëzuar në vend. Pretendimi se asgjë nuk po ndodh do të ketë pasoja të tmerrshme për Malin e Zi dhe rajonin. Especiallyshtë veçanërisht e rëndësishme të vërehen dhe kundërshtohen përpjekjet në zhvillim për t’i nënshtruar një qeverie të dobët politikisht të Malit të Zi, ndikimeve anti-NATO dhe anti-BE”, përfundoi letra.
Ajo u nënshkrua nga ish-ministri i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, Ditmir Bushati, ish-ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, ish-ministri i Mbrojtjes i Sllovenisë, Roman Jakiq, ish-sekretari shtetëror i Maqedonisë në Ministrinë e Punëve të Jashtme, Emil Kirijas, ish-zëvendëskryeministër i Serbisë, Zarko Koraq, ish-ministër i Jashtëm i Bosnjës dhe Kryetar i Këshillit të Ministrave, Zlatko Lagumxhije, dhe ish-ministre e Punëve të Jashtme dhe Evropiane në Kroaci, Vesna Pusiq.
