Është sëmundje metabolike kockore, e cila çon në ulje të densitetit të kockave duke i bërë ato më të brishta e më të prirura për fraktura. Është më e shpeshtë te gratë pas menopauzës dhe kjo lidhet me rënien e sasisë së estrogjenit në gjak. Në përgjithësi nuk ka shenja klinike deri në momentin që ndodh një frakturë.
Frakturat vertebrale (të shtyllës kurrizore) paraqiten si:
Dhembje e fortë, e menjëhershme pas një rrëzimi ose traume minimale
Dhembje e cila është e lokalizuar në një nivel specifik të shtyllës kurrizore (përgjithësisht në vertebrat torakale dhe lumbare)
Dhembja është e mprehtë, e thellë, përkeqësohet nga lëvizjet dhe në disa raste përhapet në pjesën e përparme të barkut.
Pacientët qëndrojnë shtrirë në krevat për të lehtësuar dhembjen, e cila mund të zgjasë deri në 4-6 javë.
Osteoporoza çon dhe në fraktura të legenit të cilat rrisin shkallën e invaliditetit si edhe të vdekshmërisë prej tyre.
Kategoria e pacientëve me risk më të lartë për zhvillimin e osteoporozës përfshin:
Femrat post menopauzë
Femrat me defiçiencë estrogjenike të shkaktuara nga menopauza e hershme (mosha<45 vjeç) ose heqja e dyanshme e vezoreve dhe amenorre (mungesë cikli) premenopauzale e zgjatur(>1 vit)
Pacientë që referojnë se kanë pësuar një frakturë në moshë adulte
Pacentë me fraktura të shumëfishta
Marrja e medikamenteve që dobësojnë kockën( kortizoniket, kimioterapitë etj)
Pacientë me hipertiroidizëm, hiperparatiroidizëm, sëmundje malinje (Myeloma Multiple), Morbus Paget, sëmundje të veshkave etj.
Marrja e pakët e kalciumit dhe Vitaminës D si dhe aktiviteti i ulët fizik
Personat duhanpirës, konsumues të alkoolit
Diagnostikimi
Pas marrjes së hollësishme të të dhënave të pacientit, realizohet Osteodensitometria (DEXA).
DEXA është një ekzaminim i cili nëpërmjet sasive të vogla të rrezatimit , mat dendësinë minerale të kockave të shpinës, legenit, duarve etj. Nëpërmjet këtij ekzaminimi përcaktohen rastet që janë me Osteoporozë dhe nëse kanë risk të lartë për frakturë (paraprihet zhvillimi i frakturës nëpërmjet trajtimit paraprak) si edhe parandalohen rastet të cilat ende nuk kanë zhvilluar sëmundjen, por kanë Osteopeni.
DEXA shërben gjithashtu dhe si monitorues i efikasitetit të terapisë për Osteoporozën (ripërsëritja e ekzaminimit përgjithësisht 1 vit pas trajtimit).
Parandalimi
Për parandalimin e Osteoporozës rekomandohet:
marrja e sasive të duhura të kalciumit e vitaminës D, të paktën gjysma e sasisë të merret nëpërmjet dietës (nevojat ditore llogariten rreth 1000 mg Kalciumit+600 UI Vitaminës D në ditë)
kryerja e të paktën 30 minuta aktivitet fizik në ditë dhe ekspozimi në mënyrë të drejtpërdrejtë në diell
shmangia e disa veseve si duhanpirja apo konsumimi i alkoolit.
korrigjimi i patologjive bazë që çojnë në osteoporozë
Trajtimi
Konsiston në medikamente të cilat merren nga goja, në venë ose gjilpëra nën lëkurë të cilat rrisin dendësinë e kockës dhe ulin riskun për fraktura, e kombinuar me një dietë ushqimore të shëndetshme, ruajtja e peshës trupore dhe kryerja e aktivitetit fizik minimalisht 30 min në natyrë.
