Mega-qyteti linear i Arabisë Saudite, 100 milje i gjatë dhe 1.500 metra i lartë, i vendosur në shkretëtirë, do të jetë një ‘kurth vdekjeje’ për miliona zogj migrues, kanë paralajmëruar ekspertët.
Mbretëria thotë se ‘Line’, që do të kushtojë 1 trilion dollarë për t’u ndërtuar, do të jetë një ‘përvojë e paprecedentë e jetesës’ që ruan ‘natyrën përreth’
Megjithatë, konservatorët alarmuan për projektin e madh, duke thënë se do të jetë një pengesë vdekjeprurëse për zogjtë që migrojnë midis Evropës dhe Afrikës çdo vit.
Koncept arti i ‘Line’ e tregon atë si një ndërtim të pasqyruar futuristik, për të cilin Arabia Saudite thotë se do të kalojë 100 milje në veriperëndim të mbretërisë.
Mega-qyteti do të shfaqë dy rrokaqiejt paralelë që shtrihen në një zonë të shkretëtirës dhe terrenit malor, të cilat do të kenë fasada me pasqyre.
Ndërtimi i tij i gjerë do të shtrihet nga zemra e një tjetër mega-qyteti të planifikuar të Detit të Kuq të njohur si NEOM, një përpjekje e Princit të Kurorës Mohammed bin Salman, për të diversifikuar ekonominë e varur nga nafta e shtetit të Gjirit – deri në oqean.
Imazhet satelitore kanë zbuluar se projekti ‘Line’ tashmë është duke u zhvilluar. Arabia Saudite e ka quajtur atë një ‘revolucion qytetërimi’, por studiuesit e kanë identifikuar projektin si një nga 15 çështjet më urgjente për t’u parë në vitin 2024.
Ekspertët kanë thënë në një studim të publikuar të hënën, se një kombinim i faktorëve nënkupton se paraqet një rrezik të madh për zogjtë që migrojnë mbi Arabinë Saudite çdo vit.
Këtu përfshihen fasadat e ‘pasqyruara’, orientimi i qytetit dhe synimi për të patur turbina me erë përgjatë majës së tij.
“Zogjtë që fluturojnë në dritare të larta është një problem serioz, dhe kjo është një ndërtesë që është 500 metra e lartë në të gjithë Arabinë Saudite, me mullinj me erë në krye”, tha për The Times profesori William Sutherland, drejtor i kërkimit në departamentin e zoologjisë të Universitetit të Kembrixhit.
“Është gjithashtu disi si një pasqyrë, kështu që ju nuk e shihni vërtet atë”, shtoi Sutherland, i cili drejtoi studimin.
“Pra, nëse ata nuk bëjnë diçka për këtë, ekziston një rrezik serioz që mund të ketë shumë dëme për zogjtë shtegtarë”, theksoi Sutherland.
Bilbili, larka dhe shumë tjera, janë të gjitha lloje zogjsh që përdorin rrugën shtegtare e cila mund të ndikohet.
Specie të tjera të njohura se udhëtojnë në atë mënyrë përfshijnë shkabën egjiptiane dhe skifterin saker, të cilët të dy janë të rrezikuar globalisht, raporton The Times.
Publikimi tha se zona që do të pushtojë ‘Line’ është tashmë një pengesë për rreth 2.1 milionë zogj që udhëtojnë midis Evropës dhe Afrikës çdo vjeshtë.
Është theksuar se çdo vit, 988 milionë zogj vriten në përplasjet me ndërtesa vetëm në SHBA, me rrezikun që rezulton të jetë më i lartë në zonat me xhama ose ndërtesa me pasqyrë.
Arti i konceptit i lëshuar nga Arabia Saudite tregon pse kjo mund të jetë një shqetësim, me ‘Line’ që duket nga një distancë si një mur i gjatë me pasqyra që shtrihet në një hapësirë të madhe të shkretëtirës në mbretëri.
Një zëdhënës i NEOM tha për The Times se studimet janë duke u zhvilluar me partnerët ndërkombëtarë, për të kuptuar modelet e migrimit të kafshëve dhe shpendëve dhe për të vlerësuar se si këto mund të zbuten.
Ata shtuan se masat që po shqyrtohen përfshijnë mënyrën se si qyteti linear mund të përfshijë pika kalimi të kafshëve, të tilla si tunele, për t’i lejuar ato të kalojnë.
NEOM u njoftua për herë të parë në 2017, me Princin e Kurorës Mohammed bin Salman duke mbajtur një prezantim të ‘Line’ në korrik 2022.
Ai ka ngritur vazhdimisht vetullat për lulëzimin e propozuar si taksitë fluturuese dhe shërbëtoret robotë, edhe pse arkitektët dhe ekonomistët e kanë vënë në dyshim fizibilitetin e saj.
Me vetëm 200 180 metra të gjerë, ‘Line’ synohet të jetë përgjigja e Arabisë Saudite ndaj shtrirjes urbane të pakontrolluar dhe të kotë, duke vendosur shtëpitë, shkollat dhe parqet njëra mbi tjetrën në atë që planifikuesit e quajnë ‘urbanizmi me gravitet zero’.
Materiali promovues thotë se banorët do t’i kenë ‘të gjitha nevojat ditore’ të arritshme brenda një shëtitjeje prej pesë minutash, ndërsa gjithashtu do të kenë qasje në përfitime të tjera si objektet e skijimit në natyrë dhe ‘një hekurudhë me shpejtësi të lartë me një tranzit nga fundi në fund prej 20 minutash’.
Në prezantim, Princi Mohammed skicoi një vizion edhe më ambicioz, duke përshkruar një utopi pa vetura që do të bëhej qyteti më i jetueshëm i planetit.
Analistët vunë në dukje në atë kohë, megjithatë, se planet për NEOM kanë ndryshuar kurs gjatë viteve, duke nxitur dyshimet nëse ‘Line’ do të bëhet ndonjëherë realitet.
NEOM dikur konsiderohej si një ‘Silicon Valley’ rajonal, një qendër bioteknike dhe dixhitale e përhapur mbi 10,000 milje katrorë.
Tani është një mjet për të ri-imagjinuar jetën urbane në një gjurmë prej vetëm 34 kilometrash katrorë dhe për të adresuar atë që Princi Mohammed e përshkruan si ‘kriza mjedisore dhe të jetesës’.
“Koncepti është transformuar aq shumë që nga konceptimi i tij i hershëm, saqë ndonjëherë është e vështirë të përcaktohet drejtimi i tij: të zvogëlohet, të përshkallëzohet, ose të bësh një kthesë agresive anash”, tha Robert Mogielnicki nga Instituti i Shteteve të Gjirit në Uashington, pas prezantimit në 2022.
Zyrtarët kishin thënë më herët se popullsia e NEOM do të kalonte një milion, por Princi Mohammed tha se numri në të vërtetë do të arrinte në 1.2 milion deri në vitin 2030 përpara se të rritet në 9 milionë deri në vitin 2045.
Në një video promovuese të publikuar nga Mbretëria, sugjerohej se nëntë milionë njerëz mund të jetonin në ‘Line’.
Vlera totale është pjesë e një bumi të popullsisë në mbarë vendin, që Princi Mohammed tha se do të ishte i nevojshëm për ta bërë Arabinë Saudite – eksportuesin më të madh të naftës së papërpunuar në botë – një fuqi ekonomike.
Synimi për vitin 2030 është që të ketë 50 milionë njerëz – gjysma sauditë dhe gjysma të huaj – që jetojnë në mbretëri, nga afërsisht 34 milionë sot.
Deri në vitin 2040 objektivi është 100 milionë njerëz, tha ai në vitin 2022.
“Ky është qëllimi kryesor i ndërtimit të NEOM, për të rritur kapacitetin e Arabisë Saudite, për të marrë më shumë qytetarë dhe më shumë njerëz në Arabinë Saudite. Dhe meqë po e bëjmë nga hiçi, pse duhet të kopjojmë qytetet normale”, tha ai.
Vendi do të furnizohet qind për qind nga energjia e rinovueshme dhe do të shfaqë ‘një mikroklimë të butë gjatë gjithë vitit me ventilim natyral’, thuhej në videon promovuese. /Telegrafi/
